بیانات منتشر نشده امام خامنه ای در دیدار با جمعی از دانشجویان اتحادیه انجمن‌های اسلامی شرق اروپا - ۱۳۸۱/۵/۱۹
به بهانه‌ی انتشار پیام حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای خطاب به انجمن‌های اسلامی دانشجویان اروپا (۱) ، «روشنی خورشید» متن بیانات ایشان در سال ۱۳۸۱ در جمع دانشجویان عضو اتحادیه‌ی انجمن‌های اسلامی شرق اروپا را منتشر می‌کند.
مخاطب: جمعی از دانشجویان اتحادیه‌ی انجمن‌های اسلامی شرق اروپا
تاریخ: ۱۹ مرداد ۱۳۸۱
شرح:
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم
خیلی خوش آمدید. از دیدن شما جوان‌های برومند و مؤمن خیلی خوشحالم. هر دانشجویی که ما به خارج می‌فرستیم، در واقع داریم برای آینده‌ی کشور ذخیره‌ای به وجود می‌آوریم؛ این، امیدی است که ملت ایران با فرستادن فرزندان و جگرگوشگان خود به خارج از کشور برای تحصیل دارد. البته در این بین، انجمن‌های اسلامی امتیازی دارند و آن این است که علاوه بر این خصوصیت مهم -که خود را برای آینده آماده می‌کنند- در واقع سفرای ارزشی و اعتقادی و فکری کشور و ملت ما هم هستند. مجموعه‌ی انجمن‌های اسلامی در هرجا مشغول فعّالیتند، در واقع این تکلیف را بر دوش خود احساس کردند که هویت اسلامی خود و آرمان‌های بلندی را که ملت ایران دارد، در وجود خود و دیگر دانشجوها زنده نگه دارند؛ این چیز بسیار مهمی است. بلای بزرگی که بر سر نسل‌هایی از جوانان کشور ما -در دوره‌ای- و در کشورهای دیگر آمده، این است که آن‌ها برای تحصیل علم به کشورهای دیگر رفته‌اند و چیزی هم یاد گرفته‌اند؛ اما یک چیز مهم‌تر را جا گذاشتند و فراموش کردند و آن، هویت فرهنگی و ملی خودشان بوده است. این‌ها به هر کشوری برگشتند، اگر چه عالم و از لحاظ علمی شاید مفید بودند؛ اما مثل یک بیگانه در کشور خود عمل کردند و نتوانستند به هدف‌های اساسی کشور و ملی (۲) خود خدمتِ لازم را بکنند. بسیاری از تحصیل کرده‌های در کشورهای اروپایی، در دوره‌هایی از کشور ما، عامل وابستگی شدند؛ این به خاطر آن بود که این‌ها هویت خود را گم کردند.
یک ملت وقتی می‌تواند به رشد و اعتلا برسد که علم را وسیله‌ی عزت ملی خود قرار دهد. اگر یک کشور را از عزت و سربلندی و غرور ملّیش جدا کنند، به وسیله‌ای برای قدرت‌طلبیِ فعالان صحنه‌ی قدرت در سراسر دنیا -یعنی قدرت‌های بین‌المللی- تبدیل می‌شود؛ و این ارزشی ندارد. البته وضع دانشجوهای ما بعد از انقلاب به‌کلّی متفاوت بوده و از وقتی انجمن‌های اسلامی فعال شدند و آن‌هایی که در زمینه‌ی ارزش‌ها فعال‌تر بودند، تأثیرات بسیار خوبی گذاشته‌اند. آن‌طور که من اطلاع پیدا کردم، فعالیت انجمن‌های اسلامی اروپای شرقی -همین شما برادران و خواهران عزیزی که این‌جا هستید- در زمینه‌ی ارزش‌های دینی و اسلامی و حفظ عزت و استقلال ملی، باارزش بوده؛ و همین درست و بجاست. اگر امروز کسانی به بهانه‌ی فراگیری دانش و تکنولوژی، شعار وابستگی به غرب بدهند، این یک شعار ارتجاعی است؛ این یک عقبگرد است؛ این برای یک ملت افتخار نیست که وابسته‌ی به یک قدرت باشد. البته علم را باید آموخت. چیزی که من به همه‌ی دانشجویان هجرت کرده‌ی برای تحصیل به خارج از کشور، همیشه توصیه کرده‌ام، این است که هرچه میتوانید، برای خود ذخیره‌ی علمی فراهم کنید و از دیگران بیاموزید. وقتی انسان چیزی را احتیاج دارد، باید شاگردی کند تا آن را یاد بگیرد؛ لیکن مهم این است که یک ملت و نسل جوان دانشجو بداند که همیشه نباید شاگرد ماند و دست نیاز برای تولید علمی دیگران دراز کرد؛ باید تولید علم کرد. از این فرصت‌ها برای این مقصود استفاده کنید.
مطمئناً خدای متعال به هر کشور و ملتی که برای کسب علم تلاش کند -مثل هر چیز دیگری- کمک خواهد کرد؛ این سنت الهی است. هر کس در هر راهی تلاش کند، خدای متعال در همان راه به او کمک خواهد کرد؛ این صریح قرآن است: «کلاّ نُمِدّ هؤلاء و هؤلاء» ؛ چه، کسانی که برای دنیا کار می‌کنند و چه، کسانی که برای شخص خود کار می‌کنند و چه، کسانی که برای آرمان‌هایشان کار می‌کنند و چه، کسانی که برای ملتشان کار می‌کنند؛ خدای متعال به تلاشِ تلاشگر کمک خواهد کرد. لذا کسانی که در دنیا تلاش علمی کردند، به پیشرفت نایل شدند. پیشرفت علمی، دلیل حقانیت هیچ کشور و ایده و تفکّری نیست؛ اما دلیل برنامه‌ریزیِ درست و پشتکار است؛ نشان‌دهنده‌ی این است که این ملت، پشتکار و همت داشته، تلاش کرده و خوب برنامه‌ریزی کرده و به این‌جا رسیده است. گاهی هم هست که وقتی چنین کشوری به قله‌ی علم رسید، همان را در راه جلوگیری از عالم شدن و تصرف منابع حیاتی دیگران به کار می‌برد؛ مثل این‌که دیده‌اید در طول دوره‌ی استعمار پیچیده‌ی نوی قدرت‌های بین‌المللی -و بعد از آن تا امروز- این اتفاق افتاده است. قدرت‌های بزرگ دانش را به کار بردند برای این‌که از منابع دیگران استفاده و دیگران را سرکوب کنند و مانع از پیشرفت ملت‌های دیگر شوند. به‌هرحال برنامه‌ریزی کردند، پشتکار خوب نشان دادند، مدیریت خوب کردند و به این‌جا رسیدند. البته دارند استفاده‌ی جهنمی و غلط می‌کنند. شما هم اگر تلاش کنید و خوب برنامه‌ریزی کنید و خوب پشتکار نشان دهید، همین دستاورد با ارزش را -یعنی دانش را که وسیله‌ی پیشرفت هر کشور در درجه‌ی اول است- در دنیای امروز به دست خواهید آورد.
البته دستگاه‌های داخل کشور باید برنامه‌ریزی کنند. مسئولان آموزش عالی، به خصوص مسئولان بخش‌های اقتصادی و صنعتی و مسئولان تحقیقات در کشور وظایف خیلی سنگینی بر عهده دارند. توصیه‌های زیادی به این‌ها شده است و به کارهایی مشغولند و دارند برنامه‌ریزی‌های خوبی می‌کنند. ما امیدوار هستیم ان‌شاءالله مسئولان بتوانند آن‌چنان که شایسته‌ی جوان با استعداد ملت ماست، این برنامه‌ریزی‌ها را بکنند. به‌هرحال آنچه جوان‌های ما در خارج از کشور باید هرگز از آن غفلت نکنند، این است که از همه‌ی تلاش و امکان و استعدادشان برای فراگیری استفاده کنند؛ منتها این علم را در خدمت هویت ملی و ارزشی خود به کار ببرند.
ما به برکت اسلام این روحیه را پیدا کردیم که حرکت کنیم. در دنیای اسلام تحرّکی بر اثر انقلاب اسلامی به وجود آمده است. این تصادفی نیست که امروز یکی از برنامه‌های اساسی استکبار و سلطه‌ی بین‌المللی در دنیای اسلام این است که ملّت‌ها را از اسلام و مفاهیم قرآنی جدا کند. حتّی در کشورهایی که از لحاظ سیاسی ارتباطات خیلی مستحکمی هم با امریکایی‌ها دارند، از این‌که در مدارس و دانشگاه‌های آن‌ها مفاهیم اسلامی و آیات قرآن تدریس می‌شود، ناراحتند؛ از آن‌ها خواسته‌اند -این را ما اطلاع پیدا کردیم- بعضی از آیات قرآن را در بین دانشجوها و جوان‌هایشان رایج نکنند و مانع از رواج آن‌ها شوند. این به خاطر همین است که تفکر اسلامی، یک ملت را زنده، بانشاط، پُرامید و پُرتحرک می‌کند. به خاطر همین روحیه بود که یک روز دنیای اسلام در قله‌ی علم قرار گرفت. می‌دانید، در قرن‌های سوم و چهارم بعد از ظهور اسلام که به تدریج حرکت علمی در دنیای اسلام شروع شده بود، دنیای اسلام در اوج علم قرار گرفت. آن روز در اروپا و سایر نقاط دنیا در آسیا، شرق آسیا، چین و غیره، در حد دنیای اسلام از علم خبری نبود. دنیای اسلام در قله‌ی علم قرار گرفت و این به خاطر همان روحیه‌ای است که اسلام به انسان‌ها می‌آموزد. ما امروز احتیاج داریم روحیه‌ای را که بحمدالله در کشور ما به وجود آمده، حفظ کنیم؛ با مفاهیم اسلامی درست آشنا شویم؛ ارزش‌های اسلامی را پاسداری کنیم و علم را برای ساختن دنیایی که اسلام برای ما تصویر کرده، به کار گیریم. دنیایی را که اسلام برای مسلمین پیش‌بینی کرده، بدون علم نمی‌شود به دست آورد. آیه‌ی «لیظهره علی الدّین کلّه ولو کره المشرکون» که چند جا در قرآن تکرار شده، یعنی غلبه‌ی فرهنگی بر همه‌ی دنیا و به دست گرفتن زمام هدایت همه‌ی مردم عالم و هدایت آن‌ها به سمت نور و معنویت و تکامل الهی. رسیدن به این هدف بزرگ، جز با کسب علم امکان‌پذیر نیست؛ یعنی با جاهل ماندن و بی‌سواد ماندن و درجا زدن از لحاظ علمی و همیشه محتاج و نیازمند و، سائل به کفِ تولید کنندگان علم بودن، امکان ندارد به آن هدف‌ها رسید؛ بنابراین باید تولید علم کرد. لذا ما این‌جا هم به دانشجویان داخل کشورمان، به اساتید کشور و مسئولان آموزش عالی همیشه توصیه می‌کنیم که جوانان ما را با روحیه‌ی تولید علم و داشتن خلاقیت پرورش دهند، و شما میتوانید.
ما باید شعار «می‌توانیم» را هرگز فراموش نکنیم. این‌که امام -رضوان‌الله‌علیه- یک وقت خطاب به جوان‌ها و ملت ایران گفتند شما میتوانید، شعار خیلی مهمی است. سال‌های متمادی تبلیغات مستقیم و غیر مستقیم در کشور ما صورت گرفته برای این‌که به مردم و جوان‌های ما ثابت کنند نمی‌توانند؛ کأنّه سرنوشت کشور و مردم ما، ناتوانی در پیشرفت علمی است و سرنوشت دنیای غرب یا اروپا این است که می‌توانند پیشرفت کنند؛ این تصور بسیار انحرافی و خطرناکی است. نخیر، شما میتوانید قله‌های علم را فتح کنید؛ از راه‌های پُرپیچ‌وخم علم بروید و بن‌بست‌های علمی را باز کنید. مناطقی که در علم و گستره‌ی دانایی‌هایی که بشر باید به دست بیاورد و هنوز فتح نشده است، خیلی زیاد است. خیلی چیزها هست که بشر هنوز نمی‌داند؛ این‌ها را باید کشف کرد و شما میتوانید همان پیشروانی باشید که این‌ها را کشف می‌کنید. البته همان‌طور که عرض کردم، این روحیه وقتی به وجود خواهد آمد که جوان‌های ما برای ارزش‌ها و هویت ملی خودشان -که عنصر اصلی آن، اسلام ناب است- ارزش قائل شوند؛ و الا از خود تهی شدن و مثل یک ظرف خالی در اختیار دیگران قرار گرفتن، هیچ چیز را حل نمی‌کند. انجمن‌های اسلامی این مسئولیت را بر عهده دارند که این هویت ارزشی را برای جوان‌ها حفظ کنند. شما به عنوان انجمن اسلامی که در خارج از کشور تلاش می‌کنید، در واقع یک خدمت مضاعف انجام می‌دهید؛ هم خودتان تحصیل علم می‌کنید، هم کسانی را که تحصیل علم می‌کنند، در راه درست و صراط مستقیم حفظ می‌کنید؛ این چیز خیلی باارزشی است.
امیدواریم ان‌شاءالله خداوند شماها را موفق بدارد. هرچه ممکن است، رابطه‌ی خود را با مراکز اسلامی و تولید فرهنگ اسلامی بیشتر کنید تا بتوانید بیشتر ایستادگی کنید و در محیط پیرامون خود بیشتر اثر بگذارید. شما را دعا می‌کنیم که ان‌شاءالله با دست پُر به کشورتان برگردید؛ برای نسل‌های بعد مفید واقع شوید و برای کشورتان خدمت‌گزاران باارزشی باشید.
والسلام‌علیکم‌ورحمه‌الله‌وبرکاته
پانوشت:
۱- پیام به پنجاهمین نشست اتحادیه‌ی انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا ۲- احتمالا «ملت»
منبع: پایگاه سابق اطلاع‌رسانی نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه‌ها
پیوند مرتبط: خبر دیدار در پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار امام خامنه‌ای